VATAN YAHUT SİLİSTRE – NAMIK KEMAL

 

Merhaba :) Türk Edebiyatı’nda romantik tiyatronun ilk tipik örneklerinden olan #vatanyahutsilistre ‘nin @koridoryayinlari nın bez ciltli baskısını @kitapbugusu öncülüğündeki #kitapbugusuokumagrubu ile okudum. @kitapbugusu ‘na teşekkür ederim bu güzel hediyesi için :)

Kitabın ilk adı Vatan’mış sonra sansür yüzünden Silistre olarak yayınlanmış ama yıllar geçince Vatan Yahut Silistre olarak anılmaya başlamış. Kitapta Kırım Savaşı için gönüllü cepheye giden İslam Bey ve onu yalnız bırakmamak için erkek kılığına girip savaşa katılan Zekiye anlatılıyor.  Eser tiyatro olarak bir sürü kez sahnelenmiş. Halk çok sever ama Namık Kemal’in sürgününe sebep olmuş bu.

İslam Bey ve Zekiye birbirlerine çok aşık. Ama savaş patlayınca Tuna geçilmesin diye vatan aşığı İslam Bey sevdiği kadını arkada bırakıp savaşa katılır. Onun erkeklerle konuşmasını dinleyen ve “Beni seven bir vakit arkamdan ayrılmaz.” sözünü işiten Zekiye fırladığı gibi erkek kıyafetine bürünür, savaşa katılır. İslam Bey’in vatan aşkı Zekiye’ye duyduğu aşktan güçlüdür. Zekiye’nin aşkı da canından kıymetlidir. İslam Bey vatan için, Zekiye İslam Bey’i korumak, onla yaşamak onla ölmek için savaşa gider. O dönemlerde bazıları kadının erkek kılığına girmesini eleştirmiş. Ama bizim kadınlarımız cesurdur, savaşta da çok yardımda bulunan cesaretli kadınlarımız vardı değil mi? Zekiye de aşkı için de olsa o cesareti bulur gider. Geride bıraktığı sadece sütannesidir. Annesi kardeşi ölmüş. Babası kayıp. Yani İslam Bey’den başka kimsesi yok. Onunla gitmeyip napsaydı, bekleyecek bir tipte kadın değildi, atılgan cesur ve dirayetli birisi. İslam Bey de her Türk eri gibi fedakar, ölümden korkmayan, vatanını korumak için her şeyden vazgeçen birisi. Vatan sevgisi çok etkileyici anlatılmıştı.

Vatan toprağı kutsaldır, az bir parça bile olsa verilmez. Vatanı olmayınca insan özgür olur mu hiç? Tüm varımız yoğumuz bu vatan toprağı üstünde. Ecdadımız sayesinde bu vatan kurtarıldı, onca kan döküldü. Ailelerimiz bu vatanda yaşadı, biz burada doğduk, evlatlarımız burada yaşayacak. Her şey gelecek neslin refahı ve özgürlüğü içindi, onca şehitlerimiz, dökülen gözyaşları, dağılan aileler.

Askerler Zekiye’nin çocuk görünüşü ile dalga geçse de Zekiye “Vatan için öleceğim, başka ne hizmet istersiniz?” diyerek kalmaya kararlı olduğunu vurgular. İslam Bey vatanı korurken yaralanıp aylarca bilinçsizce yatar, Zekiye ona bakar. Sonra uyanır uyanmaz bir tehlikeyi duyunca İslam Bey kaleyi kurtarmak için öne atılır. Zekiye de onla gider. Zekiye sözünü tutar, ne olursa olsun İslam Bey’i tek başına bırakmaz. İkisinin arasındaki aşk güzel ve coşkulu yansıtılmıştı. Tiyatro metinlerine uzağım ama güzelce okudum hemen bitti zaten.

Bazı yerlerdeki coşku ve aşırılık beni rahatsız etti o da muhtemelen tiyatro okumaya alışık olmadığım içindir. Bir de Zekiye onu seviyorum falan dediğinde nasıl kimse anlamadı orayı da anlamadım yani. Sonradan da çok tesadüfi şeyler oldu. Bunlar çok büyük umutların sonunun selamet olduğunu anlatmak içindi sanırım. Her zorluktan sonra da bir güzellik illaki gelir düşüncesiyle yazmış Namık Kemal bence.

Karakterleri sevdim. Sıtkı Bey ve Abdullah Çavuş da iyi karakterlerdi. Abdullah Çavuş neredeyse her cümlenin sonunda kıyamet mi kopar diyordu ve bunu her gördüğümde gülümsetti beni :)

Kitabın dili günümüzde kolayca anlaşılabilecek şekilde çevrilmiş. Baskısı çok güzel. Yabancı kelimeler açıklanmış. Türk edebiyatı okumak isteyenlere mutlaka tavsiye ederim :)