DEŞİFRE DEHA – MAI JIA

YAZAR: Mai Jia

ÇEVİRMEN: Murat Sağlam

YAYINEVİ : Martı Yayınları

SAYFA SAYISI: 448

BASKI YILI: 2014

KİTAP TANITIMI:

Çinin en çok okunan yazarından akıllarda yer edecek bir roman!

 Akıl her şeyi yaratacak kadar mucizevi, her şeyi yıkacak kadar da tehlikelidir.

Saat sabahın beşi, tarih 11 Haziran 1956. Dünyanın en önemli matematik dehalarının yetiştiği N Üniversitesinin unutulmaz isimleri arasına girmiş, on yıl boyunca matematik bölümünün yıldızı olan ve yapay zekânın (bilgisayarın) gelecekteki mucidi olarak görülen Jinzhen, geri dönemediği gizemli bir yolculuğa çıkar...

“Sevgili Jinzhen, Şifreler çok hassastırlar, onlara dokunan insanları sımsıkı sararlar Bir hapishane mahkûmiyetidir; öyle ki, seni karanlık kuyuya atıp orada unutmalarını tercih edersin. Bana kulak ver ve geri dönme şansın varsa bunu hemen kullan. En küçük bir şans bile verilse kabul et. Şayet geri dönmen imkânsızsa şu nasihatimi unutma: İstediğin şifre üzerine yoğunlaş, ama asla ve asla MOR üzerinde çalışma!”

Mai Jia, Deşifre! romanıyla birçok yazarın iyi bir roman ortaya koyabilmek için takılıp kaldığı engellerin üstesinden emin ve sağlam adımlarla gelmiş. Arkasında bıraktığı ayak izleri bizleri gizli, edebi bir hazineye götürüyor. -Won Kar-wai, The Grandmasterın yönetmeni

Deşifre!nin mükemmel bir roman olduğunu söylerken, onun olağanüstü edebi niteliğinden ve tek bir oturuşta okunan sürükleyici gerçekliğinden bahsediyorum. -Alai

Kaderin mantıksızlığı, dehanın parlak ve kırılganlığı insanları geri dönülemez şekilde insanları bu romanda birbirlerine bağlıyor.Mai Jianın bu tuhaf ve gizemli romanı uzun süre akıllardan çıkmayacak bir insan hikâyesine bizi sürüklüyor. -Beijing Evening News

KİTAP YORUMUM:

Kriptograf Rong Jinzhen’in hayat hikayesini anlatan bir roman. Yaşanmış, gerçek bir roman bu. 

Kitabın kapağı matematik severlerin için gayet ilgi çekici. Sayılar her tarafta var. Aşağı yukarı hep sayı nehri var kapakta. Kitabı beğenip beğenmediğimi tam çözemedim. Yani ikisinin ortasında bir şey. çok ikilemde kaldım ve ben her zaman ikilemlerden nefret ederim. Maalesef bu kitapta tam da böyle bir durumda kaldım. Kesin bir şey söyleyemem. Neden böyle dediğimi kitabı okuyunca anlarsınız.

 “Matematik severler için daha doğrusu bir kriptografın hayatı nasıl olur?” Bunu merak edenler için gayet etkileyici bir kitap. Deha ve deliliğin arasında çok ince bir çizgi olduğunu yazar çok başarılı bir şekilde aktarmış. Konusu, kurgusu çok etkileyici ki zaten yaşanmışlık var içinde, ben de yaşanmış şeyleri kitapta hissetmeyi çok severim. Ama kitabın dili bana göre çok sıkıcıydı. Sürükleyici değildi. Tabi bu herkese göre değişir. 



Bazen bu kısımda ne anlatıyor dediğim yerler biraz vardı. Yani okumayı ara verip tekrar başladıktan sonra böyleydi en azından. Akılda kalacak şekilde yazmamış yazar. Ben neden bu yazarın Çin’de bol ödül aldığını pek anlayamadım. Ayrıca yazar kitabı on yılda yazmış. Tamam gerçek birini anlatıyorsan ve araştırıyorsan, hele ki bu her şeyi gizli tutulmaya çalışan devletin sırlarını bilen bir kriptograf ise bu süre normal. Ama kitap daha akıcı ve sürükleyici olabilirdi…

Kitapta baş karakter Rong Jinzhen. Onun ailesinden bir çok deha çıkmış ama çok tuhaf bir aile. Mesela babaannesi N üniversitesi’nden mezun olan ilk kadın. Ayrıca yanlış hatırlamıyorsam Matematik Köprüsü’nün orjinaline en yakın halini yapan ilk kişi de o. Çok zeki bir insan ama bir kusuru var dış görünüşünde, kafası normalden baya büyük ve herkes ona “Abaküs Kafa” diyor. 

Bu kadın hamile kalıyor ve ilk çocuğu olan baş karakterimizin babasını doğururken ölüyor. Doğumu saatler sürüyor ve kadın doğum sonunda ölüyor. Doğumun bu kadar uzun sürmesi bebeğin kafasının annesinin kafasından bile daha büyük olması. Bebek annesinin hayatı pahasına (çok uzun bir sürede) doğmuştu. 

Bebeğe geç isim koydukları için herkes ona Katil Kafa demeye başladı. Çünkü doğum gecesi yaşananlar kulaktan kulağa yayılınca herkes çok ürkmüş ve çocuğa katil hükmünü vermişlerdi. Bu kadar muhteşem bir kadının ölümüne sebep olduğu için… Ne kadar da yanlış bir davranış değil mi? Çocuğa seslenilen isimler bir bakıma onun karakterini belirler. Burada da nitekim öyle oldu. Doğan çocuk daha on iki yaşındayken katil oldu ve sayısız cinayet işleyip ailesinin mal varlığını kısa sürede en aza indirdi. (Bu arada bu aile çevrenin en zengin ailelerindendi.) Ayrıca sayılamayacak kadını da baştan çıkarmıştı. 

                               (Isaac Newton'un yaptığı Matematik Köprüsü)

Katil Kafa'nın genç yaşta ölmesinden kısa süre sonra ailenin kapısına bir kadın geldi. Katil Kafanın çocuğunu taşıdığını söylüyordu. Kadını evlerine aldılar. Kadın bebeği doğururken ailenin laneti olan şey yine başlarına geldi...  

Kadın doğumda öldü. Bu bebeğinde kafası çok büyüktü ama babaannesine benziyordu. Bu yüzden onun ailede kalmasına karar verildi. Bu çocuğa da herkes “Acımasız Ölüm” diyordu. Bir gün bir adam geldi ve ona “Ördek Yavrusu” lakabını taktı. Böylece çocuk babası gibi olmadı. Ördek Yavrusu Rong Jinzhen’di. Herkes o doğduğunda “Bu çocuk ya katil olacak ya da tüm zamanların en büyük dehası olacak dedi.” Bu söz babası için de denmiş olabilir tam hatırlamıyorum.

Neyse işte Rong Jinzhen’in herkes dahi olduğunu öğrenince okuluna Birim 701’den bir adam geldi ve onu çok gizli bir yer olan şifre çözme yeri Birim 702’e götürdü. Ailesi bundan sonra ondan çok nadir haber aldı. Böylece Jinzhen kriptograf oldu ve tüm zamanların en karanlık şifresi olan MOR’u çözmeyi başardı. Ama ardından da SİYAH  çıktı. İşte Rong Jinzhen’in hayatı MOR’dan kat kat karanlık, içinden çıkılamayan bir şifre olan SİYAH’tan sonra alt üst oldu. Kitap bu noktadan sonrasında değişik yerlere geldi.

Eğer ki yaşanmışlığı seviyorsanız kriptografların nasıl bir hayat sürdüğünü anlamak istiyorsanız; Tuhaf bir ailenin çocuğu Rong Jinzhen’in deha ve deliliğin arasında olan hayatını okuyun!!!

NOT: BİRİM 701= Çin istihbarat teşkilatı

NOT: Matematik Köprüsü'nde tahtaları birleştirmek için hiç bir şey kullanılmamıştır. bugün bile Newton'un onu nasıl yaptığı bilinmemektedir. İngiltere Cambridge'te Cam Nehri üzerinde bulunur.

                                                                -AMARİL-